Matka Boża CZĘSTOCHOWSKA (BEŁŻSKA)
6 /19 III

   Tradycja głosi, że autorem ikony jest Św. Apostoł i Ewangelista Łukasz. W IV wieku otrzymała ją cesarzowa Helena. Był to dar za odnalezienie w Jerozolimie Świętego Krzyża, na którym poniósł męczeńską śmierć Jezus Chrystus. Następnie Helena przywiozła ją do Konstantynopola ( dzisiejszy Istambuł) i umieściła w cesarskiej kaplicy. Tam ikona zasłynęła licznymi cudami.

W drugiej połowie XII w. ikonę przywieziono na Ruś. Książę halicki Lew Daniłowicz umieścił ją w zamku w Bełzie, gdzie zasłynęła licznymi cudami uzdrowień. Od nazwy miejscowości pochodzi jej pierwotna nazwa – bełżska.

W XIV w. podczas oblężenia zamku przez tatarów, jedna ze strzał trafiła ikonę, która była na zamkowych murach. Na ikonie pojawiła się rana a z niej popłynęła krew. Zapadła też gęsta mgła, która uniemożliwiła dalsze oblężenie.

W cerkwi na bełskim zamku ikona znajdowała się do 1377 roku, skąd książę Władysław przewiózł  ją do Lwowa. Pięć lat później postanowiono przewieźć ją w bardziej bezpieczne miejsce do Opola. Po drodze wóz z ikoną zatrzymał się w Częstochowie, a konie nie chciały ruszyć z miejsca. Uznając to za znak Boży pozostawiona ikonę w tym miejscu, fundując klasztor paulinów.

W 1430 roku Częstochowę zdobyli taboryci, którzy grabiąc kosztowności chcieli zabrać również ikonę. Historia raz jeszcze się powtórzyła. Konie nie mogły ruszyć z miejsca. Dopiero kiedy zrzucono ikonę z wozu wszyscy ruszyli dalej. Niestety jeden z oprawców ciął ikonę szablą, w wyniku czego rozpadła się na trzy części. Uszkodzoną ikonę poddano restauracji, w wyniku której pozostało niewiele z pierwotnego stylu bizantyjskiego.

W tradycji zachodniej ikona nazywana jest też Jasnogórska i Królowa Polski. Obecnie znajduje się w klasztorze jasnogórskim, w ołtarzu na wysokości około 3 metrów za specjalną zasłoną.

Najnowsze badania nad ową świętością zaświadczają, że niewątpliwie została ona wykonana w kręgu ikonografii bizantyjskiej z myślą o umieszczeniu w ikonostasie ( ściana z ikon oddzielająca nawę główną od ołtarza w świątyni prawosławnej).

Wymiary oryginału ikony to 82 x 122 cm. Należy do typu ikon Matki Bożej Hodegetria. Przedstawia Matkę Bożą w półpostaci, z Dzieciątkiem na lewym ramieniu. Bogarodzica jest frontalnie zwrócona ku patrzącemu, podobnie jak twarz Dzieciątka. Oba oblicza łączy wyraz powagi i zadumy. Charakterystyczna jest ciemna karnacja twarzy. Na prawym policzku Matki Bożej znajdują się trzy równoległe rysy. Dzieciątko prawa ręką udziela błogosławieństwa a w lewej trzyma zamkniętą ewangelię.